Wystarczy chwila nieuwagi, ogłupienia lub zła ocena sytuacji, by popełnić gafę i popaść w towarzyskie tarapaty. W efekcie pojawia się zakłopotanie. Nieopatrznie ściągając uwagę innych, gafowicz staje się "więźniem" własnego skrępowania.
Chcemy wywierać pożądane, najczęściej pozytywne, wrażenie na ludziach, przy czym nie bez znaczenia jest, jak wypadamy we własnych oczach. Działania autoprezentacyjne wynikają z dążenia do utrzymania samooceny i dookreślania tożsamości. Jednak większość z nich przebiega bezrefleksyjnie, automatycznie. Nie zawsze nasze interakcje z ludźmi przebiegają tak, jak byśmy sobie życzyli. Wtedy pojawia się zakłopotanie, czasem wstyd.
Rowland Miller wyodrębnił cztery kategorie tarapatów autoprezentacyjnych wywołujących zakłopotanie. Pierwsza obejmuje przypadki, kiedy sami wywołaliśmy jakiś incydent. Należą tu sytuacje publicznego naruszenia norm, czyli upadki, omyłki, zapominanie, nieuwaga, brak kontroli nad własnym ciałem, przypadkowe wyrządzenie szkody itp.
W drugiej kategorii tarapatów zakłopotanie jest wypadkową zachowań kontaktujących się osób, z których żadna nie ponosi winy. Zachowania te mogą przybierać formę nieudolnej interakcji: nikt nie narusza obowiązujących norm, a jednak uczestnicy odczuwają zażenowanie. Odczucie to może wynikać ze zbytniej wrażliwości partnera.
Prowokacja ze strony otoczenia to trzecia kategoria tarapatów. Bywa, że ktoś celowo nas zawstydza, choć nie zrobiliśmy nic niewłaściwego czy złego. Przykładem może być sytuacja, kiedy ktoś w obecności innych osób mówi o naszych sekretach albo żartuje z nas, krytykuje nas lub obraża. Natomiast czwartą kategorią tarapatów autoprezentacyjnych są przypadki, gdy czujemy się zażenowani, obserwując czyjeś niestosowne zachowanie, albo gdy będąc świadkiem czyjejś "wpadki", odczuwamy zakłopotanie.
Szczególnym rodzajem tarapatów autoprezentacyjnych jest gafa, czyli zachowanie się w sposób nietaktowny, niezręczny, niezgodny z obowiązującymi normami towarzyskimi. Chodzi o to, że w gronie ludzi - mniej lub bardziej świadomie - wyobrażamy sobie daną sytuację i to, jak powinniśmy się w niej zachować. Jeżeli zachowamy się inaczej, czyli pojawią się jakieś zakłócenia, na przykład ujawnimy czyjś sekret albo niezręcznie wyrazimy negatywną opinię o kimś, to popełnimy gafę.

Na podst. artykułu w "Charakterach"